Kasaysayang Dikta
ni Jhuly Panday
Ngayong ika-9 ng Abril ay muli nating gugunitain ang Araw ng Kagitingan.
Gugunitain natin ang magiting na pakikipaglaban ng puwersang pinagsanib na sundalong Filipino at Amerikano mula sa mga Hapon.
Ang pagtatanggol ng pinagsanib na puwersang ito ang naging tampok nuong ika-9 ng Abril taong 1942 kung saan mahigit na 76,000 na sundalong Filipino at Amerikano ang sumuko sa bansang Hapon.
Ginugunita natin ang tinaguriang Death March na kung saan mahigit na 10,000 na sundalong Filipino at 600 na sundalong Amerikano ang namatay dahil sa gutom, sakit, at pagpapahirap ng mga Hapon.
Kasaysayang isinulat para kanino?
Hindi tinatawaran ng artikulong ito ang kagitingan at ang pagbubuwis ng buhay ng mga namatay na sundalo sa pagtatangkang ipagtanggol ang Pilipinas mula sa pananakop ng Imperyong Hapon.
Ang intensyon ng manunulat ay kuwestyunin ang pamantayang ginamit sa pagkakaroon ng espesyal na araw sa pagkilala sa mga kagitingan ng mga sundalong Filipino o ng mga puwersang Filipino na lumaban sa mga bansang mananakop gaya ng bansang Espanya, Amerika, at Hapon.
Nais ng artikulong ito na tanungin kung para kanino ba ang kasaysayan ng Pilipinas, ito ba ay para sa mga dayuhan o para sa mga Filipino na naghangad na makalaya mula sa kamay ng mga mananakop?
Halimbawa nito ay ang Death March o ang pagbagsak ng Bataan sa kamay ng mga Hapon kung saan mas naging tampok ang pagiging “manunubos” at “mapagpalayang” papel ng Amerika sa kasaysayan ng Pilipinas.
Mas naging tampok ang papel ng Amerika kaysa sa papel ng mga mandirigmang Filipino na kung saang simula pa nuong panahon ng pananakop ng Espanya ay lumalaban na at nagpatuloy na nilabanan ang mapanlinlang na papel ng Amerika sa ating paglaya mula sa kamay ng Espanya.
Dito makikita na kahit ang ating kasaysayan ay “supporting role” lamang ang mga Filipino at ang itinatampok parati na bida ay ang mga Amerikano.
Bida ang Pinoy
Ang pagbagsak ng Bataan sa kamay ng mga Hapon ay bunga ng desisyon ng puwersa ng mga Amerikano sa Rehiyong ito sa Asya na abandonahin ang depensa dito at pagtuunan ng pansin ang pagbibigay ng mas higit na importansya ang pagdepensa ng Australia.
Bakit hindi binibigyan ng puna ang desisyong ito ng pag-abandona sa atin na nagresulta sa tuluyang pagsuko at ang binibigyan ng importansya ay ang mala-telanobelang kuwento ng ”I shall return” ni McArthur?
Bakit hindi binigyan ng mas malaking puwang sa araling pangkasaysayan ang mga sundalong Filipino na mas piniling lumaban kaysa sa sumuko?
Bakit hindi nakilala ng mga Filipino na may isang katulad ni Juan Pajota ng Nueva Ecija na ipinagpatuloy ang laban tungo sa paglaya at naging malaki ang ambag sa pagpapalaya ng maraming POW nang muling bumalik sa bansa ang puwersa ng Amerika?
Bakit hindi binigyan ng parehong pagpapahalaga ang ginawa ng mga Filipinong Guerilla na mas malaki ang naging papel sa kasaysayan ng paglaya ng Pilipinas mula sa kamay ng mananakop na Hapon?
Bida ngunit kontrabida para sa Amerika
Ang kagitingan ng mga mandirigmang Filipino ay dapat lamang na bigyan ng parangal at katulad na espesyal na araw ng pagkilala.
Ngunit hindi ito mangyayari hangga’t ang ating kasaysayang nasusulat ay dikta ng mga dayuhan na nagnanais na burahin sa kasaysayan ang kanilang naging papel sa pagkakalugmok ng Pilipinas sa kamay ng mga imperyalistang bansa tulad nila.
Hindi magiging bayani sa mata ng bagong henerasyon ng mga Filipino ang mga tulad ni Macario Sakay hangga’t ang ating kasaysayan ay nakabatay sa kung ano ang gustong maisulat ng imperyalistang Amerika.
Hindi magiging bayani ang tulad ni Luis Taruc na hindi lamang ang mga pananakop ng Hapon ang nilabanan kundi pati ang makasariling interes ng imperyalistang Amerika.
Habang ang ating kasaysayan ay kasaysayang nakabatay sa interes ng mga dayuhan, ang ating kasarinlan at ang papel ng mga rebolusyonaryo o mandirigmang Filipino ay mananatiling nasa anino ng mga dayuhang interes.
Imperyalistang interes noon hanggang ngayon
Mula noon hanggang ngayon ay ang interes ng mga dayuhan ang siyang nagdidikta sa takbo ng ating buhay mula sa usaping pampulitika, ekonomiya, pati na ng ating kultura at kasaysayan.
Hindi maaasahang magbago ang kalagayang ito kung ating patuloy na paniniwalaan ang mapanlinlang na dikta ng mga dayuhan sa pagpapatakbo ng ating bansa.
Mamamalas natin sa kasalukuyang panahon na ang pananatili ng puwersang Amerikano sa ating bansa ay bunga lamang ng pagprotekta ng Amerika sa kanyang pansariling interes dito sa rehiyon.
Tulad nuon nang kanilang agawin ang ating panalo mula sa kamay ng Espanya at ikubli ito sa kasaysayan sa pamamagitan ng paghabi ng kuwento na ang kanilang dala ay diumano demokrasyang magbibigay sa atin ng kasaganahan at kapayapaan, ay ganun rin nila tayo ngayon nililinlang sa pamamagitan ng pagpupumilit na paniwalain tayo na ang kanilang presensya sa ating bansa ay para sa kapayapaan at proteksyon sa ating kasarinlan.
Patuloy na magiging sunud-sunuran lamang tayo sa mga kagustuhan ng mga dayuhan kung hindi natin babalikan at pagkukunan ng mahahalagang aral ang ating kasaysayan.
Makababalikwas lamang tayo sa kamay ng makasariling interes ng Amerika kung ating muling isusulat ang ating kasaysayan at ating kikilalanin at paparangalan ang naging ambag ng mga rebolusyunaryong Filipino sa patuloy na laban tungo sa tunay na kasarinlan.
* Ang artikulong ito'y nalathala sa magasing Ang Masa, Marso-Abril 2012, p. 9.
ni Jhuly Panday
Ngayong ika-9 ng Abril ay muli nating gugunitain ang Araw ng Kagitingan.
Gugunitain natin ang magiting na pakikipaglaban ng puwersang pinagsanib na sundalong Filipino at Amerikano mula sa mga Hapon.
Ang pagtatanggol ng pinagsanib na puwersang ito ang naging tampok nuong ika-9 ng Abril taong 1942 kung saan mahigit na 76,000 na sundalong Filipino at Amerikano ang sumuko sa bansang Hapon.
Ginugunita natin ang tinaguriang Death March na kung saan mahigit na 10,000 na sundalong Filipino at 600 na sundalong Amerikano ang namatay dahil sa gutom, sakit, at pagpapahirap ng mga Hapon.
Kasaysayang isinulat para kanino?
Hindi tinatawaran ng artikulong ito ang kagitingan at ang pagbubuwis ng buhay ng mga namatay na sundalo sa pagtatangkang ipagtanggol ang Pilipinas mula sa pananakop ng Imperyong Hapon.
Ang intensyon ng manunulat ay kuwestyunin ang pamantayang ginamit sa pagkakaroon ng espesyal na araw sa pagkilala sa mga kagitingan ng mga sundalong Filipino o ng mga puwersang Filipino na lumaban sa mga bansang mananakop gaya ng bansang Espanya, Amerika, at Hapon.
Nais ng artikulong ito na tanungin kung para kanino ba ang kasaysayan ng Pilipinas, ito ba ay para sa mga dayuhan o para sa mga Filipino na naghangad na makalaya mula sa kamay ng mga mananakop?
Halimbawa nito ay ang Death March o ang pagbagsak ng Bataan sa kamay ng mga Hapon kung saan mas naging tampok ang pagiging “manunubos” at “mapagpalayang” papel ng Amerika sa kasaysayan ng Pilipinas.
Mas naging tampok ang papel ng Amerika kaysa sa papel ng mga mandirigmang Filipino na kung saang simula pa nuong panahon ng pananakop ng Espanya ay lumalaban na at nagpatuloy na nilabanan ang mapanlinlang na papel ng Amerika sa ating paglaya mula sa kamay ng Espanya.
Dito makikita na kahit ang ating kasaysayan ay “supporting role” lamang ang mga Filipino at ang itinatampok parati na bida ay ang mga Amerikano.
Bida ang Pinoy
Ang pagbagsak ng Bataan sa kamay ng mga Hapon ay bunga ng desisyon ng puwersa ng mga Amerikano sa Rehiyong ito sa Asya na abandonahin ang depensa dito at pagtuunan ng pansin ang pagbibigay ng mas higit na importansya ang pagdepensa ng Australia.
Bakit hindi binibigyan ng puna ang desisyong ito ng pag-abandona sa atin na nagresulta sa tuluyang pagsuko at ang binibigyan ng importansya ay ang mala-telanobelang kuwento ng ”I shall return” ni McArthur?
Bakit hindi binigyan ng mas malaking puwang sa araling pangkasaysayan ang mga sundalong Filipino na mas piniling lumaban kaysa sa sumuko?
Bakit hindi nakilala ng mga Filipino na may isang katulad ni Juan Pajota ng Nueva Ecija na ipinagpatuloy ang laban tungo sa paglaya at naging malaki ang ambag sa pagpapalaya ng maraming POW nang muling bumalik sa bansa ang puwersa ng Amerika?
Bakit hindi binigyan ng parehong pagpapahalaga ang ginawa ng mga Filipinong Guerilla na mas malaki ang naging papel sa kasaysayan ng paglaya ng Pilipinas mula sa kamay ng mananakop na Hapon?
Bida ngunit kontrabida para sa Amerika
Ang kagitingan ng mga mandirigmang Filipino ay dapat lamang na bigyan ng parangal at katulad na espesyal na araw ng pagkilala.
Ngunit hindi ito mangyayari hangga’t ang ating kasaysayang nasusulat ay dikta ng mga dayuhan na nagnanais na burahin sa kasaysayan ang kanilang naging papel sa pagkakalugmok ng Pilipinas sa kamay ng mga imperyalistang bansa tulad nila.
Hindi magiging bayani sa mata ng bagong henerasyon ng mga Filipino ang mga tulad ni Macario Sakay hangga’t ang ating kasaysayan ay nakabatay sa kung ano ang gustong maisulat ng imperyalistang Amerika.
Hindi magiging bayani ang tulad ni Luis Taruc na hindi lamang ang mga pananakop ng Hapon ang nilabanan kundi pati ang makasariling interes ng imperyalistang Amerika.
Habang ang ating kasaysayan ay kasaysayang nakabatay sa interes ng mga dayuhan, ang ating kasarinlan at ang papel ng mga rebolusyonaryo o mandirigmang Filipino ay mananatiling nasa anino ng mga dayuhang interes.
Imperyalistang interes noon hanggang ngayon
Mula noon hanggang ngayon ay ang interes ng mga dayuhan ang siyang nagdidikta sa takbo ng ating buhay mula sa usaping pampulitika, ekonomiya, pati na ng ating kultura at kasaysayan.
Hindi maaasahang magbago ang kalagayang ito kung ating patuloy na paniniwalaan ang mapanlinlang na dikta ng mga dayuhan sa pagpapatakbo ng ating bansa.
Mamamalas natin sa kasalukuyang panahon na ang pananatili ng puwersang Amerikano sa ating bansa ay bunga lamang ng pagprotekta ng Amerika sa kanyang pansariling interes dito sa rehiyon.
Tulad nuon nang kanilang agawin ang ating panalo mula sa kamay ng Espanya at ikubli ito sa kasaysayan sa pamamagitan ng paghabi ng kuwento na ang kanilang dala ay diumano demokrasyang magbibigay sa atin ng kasaganahan at kapayapaan, ay ganun rin nila tayo ngayon nililinlang sa pamamagitan ng pagpupumilit na paniwalain tayo na ang kanilang presensya sa ating bansa ay para sa kapayapaan at proteksyon sa ating kasarinlan.
Patuloy na magiging sunud-sunuran lamang tayo sa mga kagustuhan ng mga dayuhan kung hindi natin babalikan at pagkukunan ng mahahalagang aral ang ating kasaysayan.
Makababalikwas lamang tayo sa kamay ng makasariling interes ng Amerika kung ating muling isusulat ang ating kasaysayan at ating kikilalanin at paparangalan ang naging ambag ng mga rebolusyunaryong Filipino sa patuloy na laban tungo sa tunay na kasarinlan.
* Ang artikulong ito'y nalathala sa magasing Ang Masa, Marso-Abril 2012, p. 9.
