PITONG SOUTHEAST ASIAN SHORT FILMS SA UP FILM INSTITUTE
Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.
Walang nadaluhang rali ngayong kaarawan ko. Kaya nagtungo na lang ako sa UP Film Institute upang manood ng Southeast Asian Short Films na handog ng Active Vista Human Rights Film Festival. Naroon din si kasamang Gani Abunda ng Institute for International Dialogue (IID). Bale pitong short film ang napanood namin sa loob ng dalawang oras, plus panayam sa mga direktor.
May ibinigay na screening ticket at pamphlet hinggil sa 12th Active Vista Human Rights Festival. At doon ko nabasa ang pitong maiikling pelikulang aming pinanood. Tatlo ang ginawa ng mga Pinoy, at tig-isa mula sa Myanmar, Thailand, Malaysia at Indonesia. Nais ko itong isa-isahin:
1. Bersama Membangun Negeri (Always Until Victory)
by Deo Mahameru (Indonesia)
- isang babaeng pulitiko ang nagpapagawa ng bidyo para sa kanyang kampanya, at nais niyang paluhain ang isang biyuda, subalit hindi makuha ng biyuda ang nais na pagluha ng pulitiko, maraming nag-aplay upang umiyak subalit hindi nakuha. Sa kalaunan, nagalit sa pulitiko ang biyuda at sinapok ito. Doon na natapos ang kwento. Mukhang hindi naman mananalo ang babaeng pulitiko dahil sa kanyang kagagawan.
2. Garek
by Cech Adrea (Malaysia)
- may babaeng naanakan at walang ama ang nakitang bagong gising, pinag-uusapan siya ng mga naroon, habang may isa pang batang babaeng ipapakasal nila sa iba dahil usapan ng mga magulang
3. Pomi Pothoe
by Chaweng Chaiyawan (Thailand)
- parang may seremonyas dito, na parang aswang, dahil ipinapakita ang isang lalaking payat na nagsasayaw sa kagubatan, habang may kalalakihan namang may riple ang gumagalugad sa kagubatan, may eksena pa ng taggutom ang mga taong nais lumikas
4. Guilt
by Na Gyi (Myanmar)
- may bilanggong tinotortyur habang may babaeng aktibistang tumakas ng bansa matapos ang kudeta ng Pebrero 2021, inihatid ng isang lalaki ang dalagang tibak upang makasakay ng awto paalis sa bansa. Pinakita rin ang interogasyon sa isang bilanggong putok ang kaliwang mata
5. The night is drunk when we suffer
by RS Magtaas (Pilipinas)
- ipinakitang lasing ang isang nanay kung saan buong gabi siyang nagtatatalak dahil sa kanyang mga naranasang pagdurusa tulad ng pag-iwan sa kanya ng kanyang asawa, mag pagkamakata ang tagapagsalaysay dahil sa kanyang mga talinghaga at paglalaro ng mga salita
6. Tingog sa Carbohanon
by Lance Christian Gabriel (Pilipinas)
- kwento ito ng mga manininda sa lugar ng Carbon sa Cebu, na sa kalaunan ay dinemolis upang pagtayuan ng malaking mall
7. Hito
by Stephen Lopez (Philippines)
- may pagka-sureyal o hindi makatotohanan ang pagkakasalaysay sa kwento, dahil kinakausap ng hito ang isang batang babae, pinakita rito ang panahon ng batas militar
Matapos ang mga palabas ay nagkaroon ng tatlumpung minutong question and answer, kung saan ang naroong mga tagapagsalita ay sina Gani Abunda ng IID, direktor Lance Gabriel, at direktor Stephen Lopez. Di na ako nakapag-notes ng kanilang mga sinabi, lalo na't ang mga nagtanong ay pawang mga kabataan.
Bagamat marami na rin akong naisulat na maikling kwento, na nalalathala sa blog at sa pahayagang Taliba ng Maralita, ito ang hindi ko pa nagagawa, ang paglikha ng maikling pelikula. Dahil sa tulad kong aktibistang pultaym, mahal magsagawa ng ganitong mga pelikula, kahit maiikli lang. Subalit nais ko ring subukan. Lalo na't ang paksa ay hinggil sa karapatang pantao, paghahanap ng panlipunang hustisya, usaping manggagawa at maralita, at pagbabago ng bulok na sistema.
nanood ako ng pitong pelikulang Asyano
mula sa Timog Silangang Asya
ito ang aking aktibidad sa kaarawan ko
isyung karapatan at hustisya
ninais ko'y isang makabuluhang pagdiriwang
kaysa tumagay sa kaarawan
lalo na't uhaw sa katarungan ang lupang tigang
mabuting batid ang kasaysayan
sa kawalang hustisya ba'y basta lang di iimik
ano nga bang iyong nalilirip
pag ang isang bansa sa inhustisya'y tumitirik
hustisya ba'y isang panaginip
mga pelikulang nasabi'y aking napanood
dahil walang magawa sa bahay
ngunit mga isyung sa puso't diwa ko'y umanod
na hanggang ngayon pa'y naninilay
10.02.2024
